Tham khảo Sự_kiện_tuyệt_chủng_kỷ_Phấn_trắng_–_Paleogen

Chú giải

  1. ↑ Trước đây sự kiện này có tên Sự kiện tuyệt chủng kỷ Creta-phân đại Đệ Tam, tuy nhiên do thuật ngữ "Đệ Tam" hiện không được ICS dùng làm tên chính thức để chỉ các đơn vị đá mà thay vào đó là kỷ Paleogen.
  2. 1 2 Sự kiện này còn có tên gọi ngắn hơn là sự kiện tuyệt chủng K–Pg (K viết tắt của Kreide tức Kỷ Phấn trắng Creta, Pg cho Kỷ Paleogen

Chú thích

  1. ↑ Ogg, James G.; Gradstein, F. M; Gradstein, Felix M. (2004). A geologic time scale 2004. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 0-521-78142-6. 
  2. ↑ “International Chronostratigraphic Chart”. International Commission on Stratigraphy. 2015. Bản gốc lưu trữ ngày 30 tháng 5 năm 2014. Truy cập ngày 29 tháng 4 năm 2015. 
  3. ↑ Renne, Paul R.; Deino, Alan L.; Hilgen, Frederik J.; Kuiper, Klaudia F.; Mark, Darren F.; Mitchell, William S.; Morgan, Leah E.; Mundil, Roland; Smit, Jan (7 tháng 2 năm 2013). “Time Scales of Critical Events Around the Cretaceous-Paleogene Boundary”. Science 339 (6120): 684–687. Bibcode:2013Sci...339..684R. PMID 23393261. doi:10.1126/science.1230492. 
  4. 1 2 Fortey, R (1999). Life: A Natural History of the First Four Billion Years of Life on Earth. Vintage. tr. 238–260. ISBN 978-0-375-70261-7. 
  5. ↑ Fastovsky DE, Sheehan PM (2005). “The extinction of the dinosaurs in North America”. GSA Today 15 (3): 4–10. doi:10.1130/1052-5173(2005)015<4:TEOTDI>2.0.CO;2. Truy cập ngày 18 tháng 5 năm 2007. 
  6. 1 2 Sloan RE, Rigby K, Van Valen LM, Gabriel Diane (1986). “Gradual dinosaur extinction and simultaneous ungulate radiation in the Hell Creek formation”. Science 232 (4750): 629–633. PMID 17781415. doi:10.1126/science.232.4750.629. Truy cập ngày 18 tháng 5 năm 2007. 
  7. 1 2 Fassett JE, Lucas SG, Zielinski RA, Budahn JR (2001). “Compelling new evidence for Paleocene dinosaurs in the Ojo Alamo Sandstone San Juan Basin, New Mexico and Colorado, USA” (PDF). International Conference on Catastrophic Events and Mass Extinctions: Impacts and Beyond, 9–ngày 12 tháng 7 năm 2000, Vienna, Austria 1053: 45–46. Truy cập ngày 18 tháng 5 năm 2007. 
  8. 1 2 Sullivan RM (2003). “No Paleocene dinosaurs in the San Juan Basin, New Mexico”. Geological Society of America Abstracts with Programs 35 (5): 15. Truy cập ngày 2 tháng 7 năm 2007. 
  9. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 MacLeod N, Rawson PF, Forey PL, Banner FT, Boudagher-Fadel MK, Bown PR, Burnett JA, Chambers, P, Culver S, Evans SE, Jeffery C, Kaminski MA, Lord AR, Milner AC, Milner AR, Morris N, Owen E, Rosen BR, Smith AB, Taylor PD, Urquhart E, Young JR (1997). “The Cretaceous–Tertiary biotic transition”. Journal of the Geological Society 154 (2): 265–292. doi:10.1144/gsjgs.154.2.0265. 
  10. 1 2 Schulte, P. và đồng nghiệp (ngày 5 tháng 3 năm 2010). “The Chicxulub Asteroid Impact and Mass Extinction at the Cretaceous-Paleogene Boundary”. Science 327 (5970): 1214–1218. Bibcode:2010Sci...327.1214S. PMID 20203042. doi:10.1126/science.1177265. 
  11. 1 2 Wilf P, Johnson KR (2004). “Land plant extinction at the end of the Cretaceous: a quantitative analysis of the North Dakota megafloral record”. Paleobiology 30 (3): 347–368. ISSN 0094-8373. doi:10.1666/0094-8373(2004)030<0347:LPEATE>2.0.CO;2. 
  12. ↑ Kauffman E (2004). “Mosasaur Predation on Upper Cretaceous Nautiloids and Ammonites from the United States Pacific Coast”. PALAIOS (Society for Sedimentary Geology) 19 (1): 96–100. ISSN 0883-1351. doi:10.1669/0883-1351(2004)019<0096:MPOUCN>2.0.CO;2. Truy cập ngày 17 tháng 6 năm 2007.  Bản trên Jstor
  13. 1 2 Sheehan Peter M, Hansen Thor A (1986). “Detritus feeding as a buffer to extinction at the end of the Cretaceous”. Geology 14 (10): 868–870. ISSN 0091-7613. doi:10.1130/0091-7613(1986)14<868:DFAABT>2.0.CO;2. Truy cập ngày 4 tháng 7 năm 2007. 
  14. ↑ Aberhan M, Weidemeyer S, Kieesling W, Scasso RA, Medina FA (2007). “Faunal evidence for reduced productivity and uncoordinated recovery in Southern Hemisphere Cretaceous-Paleogene boundary sections”. Geology 35 (3): 227–230. doi:10.1130/G23197A.1. 
  15. ↑ Sheehan Peter M, Fastovsky DE (1992). “Major extinctions of land-dwelling vertebrates at the Cretaceous–Tertiary boundary, eastern Montana”. Geology 20 (6): 556–560. doi:10.1130/0091-7613(1992)020<0556:MEOLDV>2.3.CO;2. Truy cập ngày 22 tháng 6 năm 2007. 
  16. ↑ Pospichal JJ (1996). “Calcareous nannofossils and clastic sediments at the Cretaceous–Tertiary boundary, northeastern Mexico”. Geology 24 (3): 255–258. Bibcode:1996Geo....24..255P. doi:10.1130/0091-7613(1996)024<0255:CNACSA>2.3.CO;2. 
  17. ↑ Bown P (2005). “Selective calcareous nannoplankton survivorship at the Cretaceous–Tertiary boundary”. Geology 33 (8): 653–656. Bibcode:2005Geo....33..653B. doi:10.1130/G21566.1. 
  18. ↑ Bambach RK, Knoll AH, Wang SC (2004). “Origination, extinction, and mass depletions of marine diversity”. Paleobiology 30 (4): 522–542. ISSN 0094-8373. doi:10.1666/0094-8373(2004)030<0522:OEAMDO>2.0.CO;2. 
  19. ↑ Gedl P (2004). “Dinoflagellate cyst record of the deep-sea Cretaceous-Tertiary boundary at Uzgru, Carpathian Mountains, Czech Republic”. Geological Society, London, Special Publications 230: 257–273. doi:10.1144/GSL.SP.2004.230.01.13. 
  20. ↑ MacLeod N (1998). “Impacts and marine invertebrate extinctions”. Geological Society, London, Special Publications 140 (1): 217–246. doi:10.1144/GSL.SP.1998.140.01.16. 
  21. ↑ Courtillot, V (1999). Evolutionary Catastrophes: The Science of Mass Extinction. Cambridge University Press. tr. 2. ISBN 0-521-58392-6. 
  22. ↑ Glaessner MF (1937). “Studien Ober Foraminiferen aus der Kreide und dem Tertiar des Kaukasus. I-Die Foraminiferen der altesten Tertifrschichten des Nordwestkaukasus”. Problems in Paleontology 2–3: 349–410. 
  23. ↑ Arenillas I, Arz JA, Molina E and Dupuis C (2000). “An Independent Test of Planktic Foraminiferal Turnover across the Cretaceous/Paleogene (K/P) Boundary at El Kef, Tunisia: Catastrophic Mass Extinction and Possible Survivorship”. Micropaleontology 46 (1): 31–49. 
  24. ↑ MacLeod, N (1996). Nature of the Cretaceous-Tertiary (K–T) planktonic foraminiferal record: stratigraphic confidence intervals, Signor-Lipps effect, and patterns of survivorship. In: Cretaceous–Tertiary Mass Extinctions: Biotic and Environmental Changes (MacLeod N, Keller G, editors). WW Norton. tr. 85–138. ISBN 978-0-393-96657-2. 
  25. 1 2 Keller G, Adatte T, Stinnesbeck W, Rebolledo-Vieyra, Fucugauchi JU, Kramar U, Stüben D (2004). “Chicxulub impact predates the K–T boundary mass extinction”. PNAS 101 (11): 3753–3758. Bibcode:2004PNAS..101.3753K. PMC 374316. PMID 15004276. doi:10.1073/pnas.0400396101. 
  26. ↑ Galeotti S, Bellagamba M, Kaminski MA, and Montanari A (2002). “Deep-sea benthic foraminiferal recolonisation following a volcaniclastic event in the lower Campanian of the Scaglia Rossa Formation (Umbria-Marche Basin, central Italy)” (PDF). Marine Micropaleontology 44: 57–76. Truy cập ngày 19 tháng 8 năm 2007. 
  27. ↑ Kuhnt W, Collins ES (1996). “8. Cretaceous to Paleogene benthic foraminifers from the Iberia abyssal plain” (PDF). Proceedings of the Ocean Drilling Program, Scientific Results 149: 203–216. Truy cập ngày 19 tháng 8 năm 2007. 
  28. ↑ Coles, GP; Ayress MA, and Whatley RC (1990). A comparison of North Atlantic and 20 Pacific deep-sea Ostracoda in Ostracoda and global events (RC Whatley and C Maybury, editors). Chapman & Hall. tr. 287–305. ISBN 978-0-442-31167-4.  Chú thích sử dụng tham số |coauthors= bị phản đối (trợ giúp)
  29. ↑ Brouwers EM, De Deckker P (1993). “Late Maastrichtian and Danian Ostracode Faunas from Northern Alaska: Reconstructions of Environment and Paleogeography”. PALAIOS (PALAIOS, Vol. 8, No. 2) 8 (2): 140–154. JSTOR 3515168. doi:10.2307/3515168. 
  30. ↑ Vescsei A, Moussavian E (1997). “Paleocene reefs on the Maiella Platform Margin, Italy: An example of the effects of the cretaceous/tertiary boundary events on reefs and carbonate platforms”. Facies 36 (1): 123–139. doi:10.1007/BF02536880. 
  31. ↑ Rosen BR, Turnsek D (1989). “Extinction patterns and biogeography of scleractinian corals across the Cretaceous/Tertiary boundary. Fossil Cnidaria 5.P”. Association of Australasian Paleontology Memoir Number 8, Jell A, Pickett JW (eds): 355–370. 
  32. ↑ Ward PD, Kennedy WJ, MacLeod KG, Mount JF (1991). “Ammonite and inoceramid bivalve extinction patterns in Cretaceous/Tertiary boundary sections of the Biscay region (southwestern France, northern Spain)”. Geology 19 (12): 1181–1184. Bibcode:1991Geo....19.1181W. doi:10.1130/0091-7613(1991)019<1181:AAIBEP>2.3.CO;2. 
  33. ↑ Harries PJ, Johnson KR, Cobban WA, Nichols DJ (2002). “Marine Cretaceous-Tertiary boundary section in southwestern South Dakota: Comment and Reply”. Geology 30 (10): 954–955. Bibcode:2002Geo....30..954H. ISSN 0091-7613. doi:10.1130/0091-7613(2002)030<0955:MCTBSI>2.0.CO;2. 
  34. ↑ Neraudeau D, Thierry J, Moreau P (1997). “Variation in echinoid biodiversity during the Cenomanian–early Turonian transgressive episode in Charentes (France)”. Bulletin de la Société géologique de France 168: 51–61. 
  35. ↑ Raup DM and Jablonski D (1993). “Geography of end-Cretaceous marine bivalve extinctions”. Science 260 (5110): 971–973. Bibcode:1993Sci...260..971R. PMID 11537491. doi:10.1126/science.11537491. 
  36. ↑ MacLeod KG (1994). “Extinction of Inoceramid Bivalves in Maastrichtian Strata of the Bay of Biscay Region of France and Spain”. Journal of Paleontology 68 (5): 1048–1066. 
  37. ↑ Patterson, C (1993). Osteichthyes: Teleostei. In: The Fossil Record 2 (Benton, MJ, editor). Springer. tr. 621–656. ISBN 0-412-39380-8. 
  38. ↑ Zinsmeister WJ (ngày 1 tháng 5 năm 1998). “Discovery of fish mortality horizon at the K–T boundary on Seymour Island: Re-evaluation of events at the end of the Cretaceous”. Journal of Paleontology 72 (3): 556–571. Truy cập ngày 27 tháng 8 năm 2007. 
  39. 1 2 3 4 5 6 7 8 Robertson DS, McKenna MC, Toon OB, Hope S, Lillegraven JA (2004). “Survival in the first hours of the Cenozoic” (PDF). GSA Bulletin 116 (5–6): 760–768. doi:10.1130/B25402.1. Truy cập ngày 8 tháng 1 năm 2016. 
  40. 1 2 Labandeira Conrad C, Johnson Kirk R, Wilf Peter (2002). “Impact of the terminal Cretaceous event on plant–insect associations” (PDF). Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 99 (4): 2061–2066. Bibcode:2002PNAS...99.2061L. PMC 122319. PMID 11854501. doi:10.1073/pnas.042492999. 
  41. ↑ Wilf P, Labandeira CC, Johnson KR, Ellis B (2006). “Decoupled Plant and Insect Diversity After the End-Cretaceous Extinction”. Science 313 (5790): 1112–1115. Bibcode:2006Sci...313.1112W. PMID 16931760. doi:10.1126/science.1129569. 
  42. 1 2 Vajda Vivi, Raine J Ian, Hollis Christopher J (2001). “Indication of Global Deforestation at the Cretaceous–Tertiary Boundary by New Zealand Fern Spike”. Science 294 (5547): 1700–1702. Bibcode:2001Sci...294.1700V. PMID 11721051. doi:10.1126/science.1064706.  Pdf
  43. ↑ Johnson, KR; Hickey LJ (1991). Megafloral change across the Cretaceous Tertiary boundary in the northern Great Plains and Rocky Mountains. In: Global Catastrophes in Earth History: An Interdisciplinary Conference on Impacts, Volcanism, and Mass Mortality, Sharpton VI and Ward PD (editors). Geological Society of America. ISBN 978-0-8137-2247-4.  Chú thích sử dụng tham số |coauthors= bị phản đối (trợ giúp)
  44. ↑ Askin, RA; Jacobson SR (1996). Palynological change across the Cretaceous–Tertiary boundary on Seymour Island, Antarctica: environmental and depositional factors. In: Cretaceous–Tertiary Mass Extinctions: Biotic and Environmental Changes, Keller G, MacLeod N (editors). WW Norton. ISBN 978-0-393-96657-2.  Chú thích sử dụng tham số |coauthors= bị phản đối (trợ giúp)
  45. ↑ Schultz PH, D'Hondt S (1996). “Cretaceous–Tertiary (Chicxulub) impact angle and its consequences”. Geology 24 (11): 963–967. Bibcode:1996Geo....24..963S. doi:10.1130/0091-7613(1996)024<0963:CTCIAA>2.3.CO;2. Truy cập ngày 5 tháng 7 năm 2007. 
  46. ↑ Vajda V, McLoughlin S (2004). “Fungal Proliferation at the Cretaceous–Tertiary Boundary” (PDF). Science 303 (5663): 1489–1490. PMID 15001770. doi:10.1126/science.1093807. Truy cập ngày 7 tháng 7 năm 2007. 
  47. ↑ J.A. Fawcetta, S. Maerea, và Y.V. de Peera. “Plants with double genomes might have had a better chance to survive the Cretaceous–Tertiary extinction event”. doi:10.1073/pnas.0900906106. Truy cập ngày 6 tháng 3 năm 2012. 
  48. 1 2 Archibald JD, Bryant LJ (1990). “Differential Cretaceous–Tertiary extinction of nonmarine vertebrates; evidence from northeastern Montana. In: Global Catastrophes in Earth History: an Interdisciplinary Conference on Impacts, Volcanism, and Mass Mortality (Sharpton VL and Ward PD, editors)”. Geological Society of America, Special Paper 247: 549–562. 
  49. 1 2 Novacek MJ (1999). “100 Million Years of Land Vertebrate Evolution: The Cretaceous-Early Tertiary Transition”. Annals of the Missouri Botanical Garden (Annals of the Missouri Botanical Garden, Vol. 86, No. 2) 86 (2): 230–258. JSTOR 2666178. doi:10.2307/2666178. 
  50. ↑ Lutz, D (2005). Tuatara: A Living Fossil. DIMI Press. ISBN 0-931625-43-2. 
  51. ↑ Chatterjee S, Small BJ (1989). “New plesiosaurs from the Upper Cretaceous of Antarctica”. Geological Society, London, Special Publications 47 (1): 197–215. doi:10.1144/GSL.SP.1989.047.01.15. Truy cập ngày 4 tháng 7 năm 2007. 
  52. ↑ O'Keefe FR (2001). “A cladistic analysis and taxonomic revision of the Plesiosauria (Reptilia: Sauropterygia)”. Acta Zoologica Fennica 213: 1–63. 
  53. ↑ Brochu CA (2004). “Calibration age and quartet divergence date estimation”. Evolution 58 (6): 1375–1382. PMID 15266985. doi:10.1554/03-509. 
  54. ↑ Jouve S, Bardet, N, Jalil N-E, Suberbiola XP, Bouya B, Amaghzaz M (2008). “The oldest African crocodylian: phylogeny, paleobiogeography, and differential survivorship of marine reptiles through the Cretaceous-Tertiary Boundary”. Journal of Vertebrate Paleontology 28 (2): 409–421. ISSN 0272-4634. doi:10.1671/0272-4634(2008)28[409:TOACPP]2.0.CO;2. 
  55. ↑ Slack KE, Jones CM, Ando T, Harrison GL, Fordyce RE, Arnason U, Penny D (2006). “Early Penguin Fossils, Plus Mitochondrial Genomes, Calibrate Avian Evolution” (PDF). Molecular Biology and Evolution 23 (6): 1144–1155. PMID 16533822. doi:10.1093/molbev/msj124. 
  56. ↑ Penny D, Phillips MJ (2004). “The rise of birds and mammals: are microevolutionary processes sufficient for macroevolution”. Trends Ecol Evol 19 (10): 516–522. PMID 16701316. doi:10.1016/j.tree.2004.07.015. 
  57. ↑ Hou L, Martin M, Zhou Z, Feduccia A (1996). “Early Adaptive Radiation of Birds: Evidence from Fossils from Northeastern China”. Science 274 (5290): 1164–1167. Bibcode:1996Sci...274.1164H. PMID 8895459. doi:10.1126/science.274.5290.1164. 
  58. ↑ Clarke JA, Tambussi CP, Noriega JI, Erickson GM, Ketcham RA (2005). “Definitive fossil evidence for the extant avian radiation in the Cretaceous”. Nature 433 (7023): 305–308. Bibcode:2005Natur.433..305C. PMID 15662422. doi:10.1038/nature03150. 
  59. 1 2 3 Longrich, Nicholas R.; Tokaryk, Tim; Field, Daniel J. (2011). “Mass extinction of birds at the Cretaceous–Paleogene (K–Pg) boundary.”. Proceedings of the National Academy of Sciences 108 (37): 15253–15257. doi:10.1073/pnas.1110395108. 
  60. ↑ “Primitive Birds Shared Dinosaurs' Fate”. Science Daily. Ngày 20 tháng 9 năm 2011. Truy cập ngày 20 tháng 9 năm 2011. 
  61. 1 2 3 4 5 6 David, Archibald; David Fastovsky (2004). “Dinosaur Extinction” (PDF). Trong Weishampel David B, Dodson Peter, Osmólska Halszka (eds.). The Dinosauria (ấn bản 2). Berkeley: University of California Press. tr. 672–684. ISBN 0-520-24209-2. 
  62. 1 2 Ocampo, A; Vajda V, Buffetaut E (2006). Unravelling the Cretaceous–Paleogene (K–T) turnover, evidence from flora, fauna and geology in biological processes associated with impact events (Cockell C, Gilmour I, Koeberl C, editors). SpringerLink. tr. 197–219. ISBN 978-3-540-25735-6. Truy cập ngày 20 tháng 2 năm 2012.  Chú thích sử dụng tham số |coauthors= bị phản đối (trợ giúp) Pdf
  63. ↑ Rieraa V, Marmib J, Omsa O, Gomez B (tháng 3 năm 2010). “Orientated plant fragments revealing tidal palaeocurrents in the Fumanya mudflat (Maastrichtian, southern Pyrenees): Insights in palaeogeographic reconstructions”. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 288 (1–4): 82–92. doi:10.1016/j.palaeo.2010.01.037.  Chú thích sử dụng tham số |month= bị phản đối (trợ giúp)
  64. ↑ Ryan MJ, Russell AP, Eberth DA, Currie PJ (2001). “The taphonomy of a Centrosaurus (Ornithischia: Ceratopsidae) bone bed from the Dinosaur Park Formation (Upper Campanian), Alberta, Canada, with comments on cranial ontogeny”. PALAIOS 16: 482–506. doi:10.2307/3515564. 
  65. ↑ Gelfo JN and Pascual R (2001). “Peligrotherium tropicalis (Mammalia, Dryolestida) from the early Paleocene of Patagonia, a survival from a Mesozoic Gondwanan radiation”. Geodiversitas 23: 369–379. 
  66. ↑ Goin FJ, Reguero MA, Pascual R, von Koenigswald W, Woodburne MO, Case JA, Marenssi SA, Vieytes C, Vizcaíno SF (2006). “First gondwanatherian mammal from Antarctica”. Geological Society, London, Special Publications 258: 135–144. doi:10.1144/GSL.SP.2006.258.01.10. 
  67. ↑ McKenna, MC; Bell SK (1997). Classification of Mammals: Above the Species Level. Columbia University Press. ISBN 978-0-231-11012-9.  Chú thích sử dụng tham số |coauthors= bị phản đối (trợ giúp)
  68. 1 2 Bininda-Emonds ORP, Cardillo M, Jones KE, MacPhee RDE, Beck RMD, Grenyer R, Price SA, Vos RA, Gittleman JLY, Purvis A (2007). “The delayed rise of present-day mammals” (PDF). Nature 446 (7135): 507–512. Bibcode:2007Natur.446..507B. PMID 17392779. doi:10.1038/nature05634. 
  69. 1 2 Springer MS, Murphy WJ, Eizirik E, O'Brien SJ (2003). “Placental mammal diversification and the Cretaceous–Tertiary boundary” (PDF). PNAS 100 (3): 1056–1061. Bibcode:2003PNAS..100.1056S. PMC 298725. PMID 12552136. doi:10.1073/pnas.0334222100. 
  70. ↑ Dodson, Peter (1996). The Horned Dinosaurs: A Natural History. Princeton: Princeton University Press. tr. 279–281. ISBN 0-691-05900-4. 
  71. ↑ “Online guide to the continental Cretaceous–Tertiary boundary in the Raton basin, Colorado and New Mexico”. U.S. Geological Survey. 2004. Bản gốc lưu trữ 31 tháng 1 năm 2004. Truy cập ngày 8 tháng 7 năm 2007. 
  72. ↑ Smathers, GA; Mueller-Dombois D (1974). Invasion and Recovery of Vegetation after a Volcanic Eruption in Hawaii, Scientific Monograph Number 5. United States National Park Service. Truy cập ngày 9 tháng 7 năm 2007.  Chú thích sử dụng tham số |coauthors= bị phản đối (trợ giúp)
  73. 1 2 3 Pope KO, D'Hondt SL, Marshall CR (1998). “Meteorite impact and the mass extinction of species at the Cretaceous/Tertiary boundary”. PNAS 95 (19): 11028–11029. Bibcode:1998PNAS...9511028P. PMC 33889. PMID 9736679. doi:10.1073/pnas.95.19.11028. 
  74. 1 2 3 Marshall CR, Ward PD (1996). “Sudden and Gradual Molluscan Extinctions in the Latest Cretaceous of Western European Tethys”. Science 274 (5291): 1360–1363. Bibcode:1996Sci...274.1360M. PMID 8910273. doi:10.1126/science.274.5291.1360. 
  75. ↑ Signor III PW, Lipps JH (1982). “Sampling bias, gradual extinction patterns, and catastrophes in the fossil record. In: Geological implications of impacts of large asteroids and comets on the Earth, Silver LT, Schultz PH (editors)”. Geological Society of America Special Publication 190: 291–296. 
  76. ↑ Alvarez LW, Alvarez W, Asaro F, Michel HV (1980). “Extraterrestrial cause for the Cretaceous–Tertiary extinction”. Science 208 (4448): 1095–1108. Bibcode:1980Sci...208.1095A. PMID 17783054. doi:10.1126/science.208.4448.1095. 
  77. ↑ De Laubenfels MW (1956). “Dinosaur extinction: One more hypothesis”. Journal of Paleontology 30 (1): 207–218. JSTOR 1300393. 
  78. ↑ Sol khí (tiếng Anh: Aerosol) là những chất ở thể lỏng hoặc rắn, có kích thước đủ nhỏ (đường kính < 1 mm) để nó lơ lửng phân tán trong không khí, ví dụ như mây, khói, sương khói. Xem thêm Sol (hệ keo), nhũ tương, huyền phù
  79. ↑ Pope KO, Baines KH, Ocampo AC, Ivanov BA (1997). “Energy, volatile production, and climatic effects of the Chicxulub Cretaceous/Tertiary impact”. Journal of Geophysical Research 102 (E9): 21645–21664. Bibcode:1997JGR...10221645P. PMID 11541145. doi:10.1029/97JE01743. Bản gốc lưu trữ 30 tháng 9 năm 2007. 
  80. ↑ Kring DA (2003). “Environmental consequences of impact cratering events as a function of ambient conditions on Earth”. Astrobiology 3 (1): 133–152. Bibcode:2003AsBio...3..133K. PMID 12809133. doi:10.1089/153110703321632471. 
  81. ↑ Pope KO, Ocampo AC, Kinsland GL, Smith R (1996). “Surface expression of the Chicxulub crater”. 24 (6): 527–530. Bibcode:1996Geo....24..527P. PMID 11539331. doi:10.1130/0091-7613(1996)024<0527:SEOTCC>2.3.CO;2. 
  82. ↑ Gulick; etfirst2=al. (ngày 13 tháng 1 năm 2008). “Importance of pre-impact crustal structure for the asymmetry of the Chicxulub impact crater”. Nature Geoscience 1 (2): 131–135. Bibcode:2008NatGe...1..131G. doi:10.1038/ngeo103. Tóm lược dễ hiểu. 
  83. ↑ Morgan J, Lana C, Kersley A, Coles B, Belcher C, Montanari S, Diaz-Martinez E, Barbosa A, Neumann V (2006). “Analyses of shocked quartz at the global K-P boundary indicate an origin from a single, high-angle, oblique impact at Chicxulub”. Earth and Planetary Science Letters 251 (3–4): 264–279. Bibcode:2006E&PSL.251..264M. doi:10.1016/j.epsl.2006.09.009. 
  84. ↑ Keller G, Abramovich S, Berner Z, Adatte T (ngày 1 tháng 1 năm 2009). “Biotic effects of the Chicxulub impact, K–Pg catastrophe and sea level change in Texas”. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 271 (1–2): 52–68. doi:10.1016/j.palaeo.2008.09.007. 
  85. ↑ Bottke WF, Vokrouhlický D, Nesvorný D (tháng 9 năm 2007). “An asteroid breakup 160 Myr ago as the probable source of the K/T impactor”. Nature 449 (7158): 48–53. Bibcode:2007Natur.449...48B. PMID 17805288. doi:10.1038/nature06070.  Chú thích sử dụng tham số |month= bị phản đối (trợ giúp)
  86. ↑ Majaess DJ, Higgins D, Molnar LA, Haegert MJ, Lane DJ, Turner DG, Nielsen I (tháng 2 năm 2009). “New Constraints on the Asteroid 298 Baptistina, the Alleged Family Member of the K/T Impactor” (PDF). The Journal of the Royal Astronomical Society of Canada 103 (1): 7–10. Bibcode:2009JRASC.103....7M.  Chú thích sử dụng tham số |month= bị phản đối (trợ giúp)
  87. 1 2 Reddy V, Emery JP, Gaffey, MJ, Bottke, WF, Cramer A, Kelley MS (tháng 12 năm 2009). “Composition of 298 Baptistina: Implications for the K/T impactor link”. Meteoritics & Planetary Science 44 (12): 1917–1927. Bibcode:2009M&PS...44.1917R. doi:10.1111/j.1945-5100.2009.tb02001.x.  Chú thích sử dụng tham số |month= bị phản đối (trợ giúp)
  88. ↑ “NASA's WISE Raises Doubt About Asteroid Family Believed Responsible for Dinosaur Extinction”. ScienceDaily. Ngày 20 tháng 9 năm 2011. Truy cập ngày 21 tháng 9 năm 2011. 
  89. ↑ Keller G, Adatte T, Gardin S, Bartolini A, Bajpai S (2008). “Main Deccan volcanism phase ends near the K–T boundary: Evidence from the Krishna-Godavari Basin, SE India”. Earth and Planetary Science Letters 268 (3–4): 293–311. Bibcode:2008E&PSL.268..293K. doi:10.1016/j.epsl.2008.01.015. 
  90. ↑ Duncan RA, Pyle DG (1988). “Rapid eruption of the Deccan flood basalts at the Cretaceous/Tertiary boundary”. Nature 333 (6176): 841–843. Bibcode:1988Natur.333..841D. doi:10.1038/333841a0. 
  91. ↑ Alvarez, W (1997). T. rex and the Crater of Doom. Princeton University Press. tr. 130–146. ISBN 978-0-691-01630-6. 
  92. ↑ Mullen L (ngày 13 tháng 10 năm 2004). “Debating the Dinosaur Extinction”. Astrobiology Magazine. Truy cập ngày 11 tháng 7 năm 2007. 
  93. ↑ Mullen L (ngày 20 tháng 10 năm 2004). “Multiple impacts”. Astrobiology Magazine. Truy cập ngày 11 tháng 7 năm 2007. 
  94. ↑ Mullen L (ngày 3 tháng 11 năm 2004). “Shiva: Another K–T impact?”. Astrobiology Magazine. Truy cập ngày 11 tháng 7 năm 2007. 
  95. ↑ Chatterjee, Sankar (tháng 8 năm 1997). “Multiple Impacts at the KT Boundary and the Death of the Dinosaurs”. 30th International Geological Congress 26. tr. 31–54. ISBN 978-90-6764-254-5. Truy cập ngày 22 tháng 2 năm 2008.  Chú thích sử dụng tham số |month= bị phản đối (trợ giúp)
  96. ↑ Liangquan L, Keller G (1998). “Abrupt deep-sea warming at the end of the Cretaceous”. Geology 26 (11): 995–998. Bibcode:1998Geo....26..995L. doi:10.1130/0091-7613(1998)026<0995:ADSWAT>2.3.CO;2. 

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Sự_kiện_tuyệt_chủng_kỷ_Phấn_trắng_–_Paleogen http://uahost.uantwerpen.be/funmorph/raoul/macroev... http://gsa.confex.com/gsa/2003RM/finalprogram/abst... http://books.google.com/?id=3IORF1Ei3LIC&pg=PA31&d... http://books.google.com/?id=qiegJbafYkUC&pg=PA23&l... http://www.nature.com/ngeo/journal/v1/n2/abs/ngeo1... http://link.springer.com/chapter/10.1007%2F3-540-2... http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1029/97JE017... http://www.lpl.arizona.edu/SIC/impact_cratering/Ch... http://www.ucmp.berkeley.edu/diapsids/extinction.h... http://www.ucmp.berkeley.edu/education/events/cowe...